بررسی شاخص های استرس اکسیداتیو در معتادان به تریاک

تریاک به عنوان شایعترین عامل سوء مصرف و اعتیاد به مواد در کشور محسوب می گردد.بر طبق آمار موجود، ایران بالاترین میزان معتادان به این ماده را در جهان دارا می باشد.با توجه به تبعات بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اعتیاد برای فرد و جامعه، از طرفی وجود مشکلات، عوارض ومیزان بالای شکست در روشهای موجود دارودرمانی در این بیماران سبب شود هر گونه تحقیق با هدف شناسایی مکانیسم های موثر در ایجاد آسیب های ناشی از اعتیاد، گامی مهم در جهت راهکارهای نوین دارودرمانی در این بیماران قلمداد گردد.با توجه به نتایج مطالعات جدید مبنی بر بروز استرس اکسیداتیو ناشی از مورفین و هروئین در مدل های in vivo و in vitro، محدود بودن مطالعات بالینی در این زمینه در بیماران معتاد به تریاک، لزوم بررسی وضعیت اکسیداتیو استرس در بیماران با هدف بررسی کارایی بالقوه تجویز عوامل آنتی اکسیدان در درمان این بیماران را مطرح می کند. در این مطالعه، 21 بیمار سوءمصرف کننده تریاک مراجعه کننده به مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران و جمعیت احیای انسانی (کنگره 60) مورد بررسی قرار گرفتند. در بدو ورود پس از اخذ رضایتنامه از بیماران، اطلاعات دموگرافیک بیماران ثبت و در صورت عدم ابتلا به بیماریهای قلبی، ریوی، کبدی، کلیوی، دیابت و انواع بدخیمی ها، عدم مصرف منظم داروها به ویژه استاتین ها، مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، آنتاگونیست های گیرنده آنژیوتانسین، آنتی اکسیدانها و نیتریتها، عدم ابتلا به لاغری یا چاقی(با محاسبه bmi) و عدم مصرف الکل و سایر مواد سوءمصرف شونده به جز سیگار، 10 میلی لیتر نمونه خون وریدی پیش از انجام هر گونه اقدامات درمانی از بیماران به منظور بررسی فاکتورهای بیوشیمیایی و سلولی خون مانند: اوره، کراتینین، قند، سدیم، پتاسیم، هموگلوبین، هماتوکریت، تعداد پلاکت و تعداد گلبولهای سفید خون و ارزیابی پارامترهای اکسیداتیو استرس در پلاسما تهیه شد. از 15 فرد سالم داوطلب نیز به عنوان گروه شاهد، جهت بررسی شاخص های استرس اکسیداتیو و مقایسه آن با گروه مورد، نمونه خون تهیه گردید. اطلاعات به دست آمده پس از جمع آوری، توسط برنامه نرم افزاری spss مورد آنالیز قرار گرفت و p<0.05 به عنوان سطح معنی داری اختلافات در نظر گرفته شد. میانگین غلظت مالون دی آلدئید پلاسما(mda)، در گروه مورد µmol/lit 28.6± 4.86و درگروه شاهدµmol/lit 26.67± 2.22اختلاف معنی داری را بین دو گروه نشان نمی دهد (05/0 < p ). در بررسی ظرفیت تام آنتی اکسیدانی پلاسما(tac)، میانگین آن در گروه مورد µmol/l 98.32±13.98 و در گروه شاهد µmol/l 130.7±16.12بود که نشان دهنده بالاتر بودن میانگین ظرفیت تام آنتی اکسیدانی پلاسما در گروه شاهد بود و اختلاف معنی داری را بین دو گروه نشان میدهد( 05/0 > p). پس از بررسی تست آماری correlation، تنها میان ظرفیت تام آنتی اکسیدانی پلاسما و مدت زمان سابقه سوء مصرف تریاک، رابطه معنی داری با601/0- =r و05/0 > p مشاهده شد. به طور خلاصه این تحقیق، جایگاه استرسهای اکسیداتیو را به عنوان یک مکانیسم مهم سمیت زایی و بروز آسیب در اثر سوء مصرف تریاک را در شرایط بالینی به اثبات می رساند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان ظرفیت تام آنتی اکسیدانی پلاسما در بیماران سوء مصرف کننده تریاک در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافته بود که خود می تواند تایید کننده افزایش گونه های واکنش گر اکسیژن در اثر سوء مصرف تریاک باشد.در این مطالعه ما نشان دادیم که، مالون دی آلدئید سرمی به عنوان یک شاخص مناسب برای میزان لیپیدپراکسیداسیون، در بیماران سوء مصرف کننده تریاک در مقایسه با گروه شاهد افزایش معنی داری را نشان نداد که می تواند به علت کم بودن حجم مطالعه باشد